T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. İlker Murat Ar’ın katılımıyla düzenlenen Ar-Ge Reform Paketi Bilgilendirme Toplantısı, İAOSB Atatürk Toplantı Salonu’nda gerçekleştirildi. İzmir Vali Yardımcısı Erol Türkmen, Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü Engin Bişar eve İAOSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş’ın yanı sıra Bölge katılımcıları ve çalışanlarının katıldığı toplantıda 1 Mart 2016 tarihinden itibaren uygulamaya konulan 6676 sayılı Ar-Ge Reform Paketi’ne ilişkin detaylar aktarıldı.
Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren İAOSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş, Türkiye’nin belirlediği 2023 yılı hedeflerine ulaşabilmesi için Ar-Ge ve inovasyona dayalı üretim miktarını arttırması gerektiğini söyledi. İAOSB katılımcılarının çoğunluğunun KOBİ’lerden oluştuğunu hatırlatan Uğurtaş, “Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın KOBİ’lerin Ar-Ge ve inovasyon desteklerinden faydalanabilmeleri için yapması gereken çalışmalar var. İAOSB’de değil Ar-Ge personeli olarak, toplam işçi sayısı 50’yi bulan sanayici sayısı azdır. Halbuki, Ar-Ge ve yenilik yapan şirketlerin birçoğunun küçük işletmeler olduğunu görüyoruz. Çünkü ancak inovatif ürünlerle ayakta kalabilirler. Bu nedenle sürekli kendilerini ve ürünlerini yenilerler” dedi. İAOSB Yönetim Kurulu olarak Bölge sanayicilerinin kişisel ve mesleki gelişimini sağlamaya yönelik çalışmalar yürüttüklerini açıklayan Uğurtaş, ilkini 2013’te düzenledikleri Ar-Ge ve İnovasyon yarışmasının ikincisini yıl içerisinde gerçekleştireceklerinin de bilgisini verdi.
Sanayi ve Teknoloji İl Müdürü Engin Bişar da Türkiye’deki Ar-Ge Merkezleri sayısı hakkında genel bilgiler vererek, İzmir’in bu alandaki kısa bir değerlendirmesini yaptı. İzmir’de 23 Ar-Ge Merkezinin bulunduğunu açıklayan Bişar, “İzmir olarak Bursa ile aynı seviyedeyiz ama Kocaeli’nin gerisindeyiz. Demek ki Ar-Ge Merkezi kurma ile ilgili mevzuatları yapılandırma aşamasında biz eksik kaldık. Anlatamadık derdimizi ya da bunu yapmak isteyenlere destek olamadık. Yeni reform paketinin ardından bu rakamların daha da yükseleceğini biliyorum” diye konuştu.
KOBİ’ler de desteklerden yararlanabilecek
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. İlker Murat Ar da 2023 yılı hedeflerine ulaşma güdüsünün, 6676 sayılı Ar-Ge Reform Paketi’nin temelini oluşturduğuna dikkat çekti.
Söz konusu kanun paketinin belirli sac ayaklar üzerine oturtulduğunu açıklayan Ar, bunlardan ilkini Tasarım Merkezlerinin Ar-Ge Merkezlerine sağlanan destek ve muafiyetlerden yararlandırılması olduğunu söyledi. Ar-Ge sisteminin yapı taşlarından bir diğerinin de Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) olduğunu ifade eden Ar, “Kanun ile bu Bölgelerde yapılan tasarımlar da destek kapsamına alınmış oldu. Dolayısıyla Ar-Ge Merkezleri gibi Tasarım Merkezleri kurulmasının da yolu açıldı. Amacımız, tasarım faaliyetlerini desteklemek, Ar-Ge yatırımlarını özendirmek, nitelikli üretim yapısına geçilmesini sağlamak, katma değeri yüksek ürünlerin üretilmesini sağlamak, Ar-Ge personelinin niteliğini ve istihdamını arttırmak, Ar-Ge faaliyetlerini ticarileştirmek, teknoloji şirketlerini ortaya çıkartmak ve desteklemek, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek ve kurumsallaştırmak, Ar-Ge ve yenilik desteklerinin etkin koordinasyonunu sağlamak ve ekosistemi güçlendirmektir” dedi.
KOBİ olmasına rağmen Ar-Ge Merkezi olmayan işletmelerin faaliyetlerinin kanun kapsamında olmadığını vurgulayan Ar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu sıkıntıdan yola çıkarak yeni kanunla birlikte siparişe göre Ar-Ge sistemi getirildi. 3 kişiden 100 kişiye kadar tüm işletmeler, Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerine sipariş verebilirler. KOBİ’lerin know-how alabilmeleri için böyle bir mekanizma kuruldu. Ar-Ge ve tasarım yapan firmaların yanı sıra Ar-Ge ve tasarımı siparişle yaptıran KOBİ’ler de vergi indiriminden faydalanabilecekler. Kanunun sac ayaklarından bir diğeri de temel bilimlere verilen önem… Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji gibi temel bilimlerden mezun olanları istihdam eden işletmelere 2 yıl boyunca brüt asgari ücret nakdi olarak ödenecek. Bir diğer önemli konu da Rekabet Öncesi İşbirliği Projesi… Bu destek, özellikle son kullanıcıya yönelik daha fonksiyonel ürünlerine elde edilmesi için veriliyor. Proje destekleri dahilinde Ar-Ge indirimi, Gelir Vergisi Stopajı, Damga Vergisi İstisnası, sigorta primi ve vergi indirimi yer alıyor. Ayrıca, Ar-Ge’de kullanılacak makine-teçhizat giderleri, fizibilite ve danışmanlık giderlerinin de yüzde 50’sine kadar olan kısmı destek olarak kullanılabiliyor. Ayrıca TGB’ler ile Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri’nde çalışan personelin, projelerle ve lisansüstü eğitimleriyle ilgili dışarıda geçirdikleri süreler de muafiyet kapsamına alındı. Yine OSB’lerde kurulan TGB’lerin yapı uygulama projelerinin onayı ile ruhsat ve izin işlemlerinin OSB idarelerince gerçekleştirilmesi sağlandı. TGB’lerde bölge yönetici şirketi mülkiyetindeki taşınmazlar, emlak vergisinden muaf tutuldu. Bunların yanı sıra Ar-Ge ve Tasarım personeline sağlanan gelir vergisi istisnası oranları da arttırıldı. Yüksek lisansta bu rakam yüzde 90, doktorada yüzde 95’e yükseltildi. Firmaların temel problemi, orta gelir tuzağından kurtulabilmek, temel eksik ise finansman… Yeni düzenleme ile TGB’deki firmalar veya Teknoloji Girişim Desteği alan teknoloji firmaları, Doğrudan Girişim Sermayesi desteği de alabilecekler.”
Bir başka önemli değişikliğin de akademi camiasında yaşandığını vurgulayan Ar, üniversite-sanayi işbirliği faaliyetlerinde bulunan akademisyenlerin elde etikleri gelirlerden artık gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmayacağını, ücretin yüzde 85’inin akademisyene ödeneceğini ve projeleri değerlendiren hakemlerin aldıkları ücretlerin arttırılacağını söyledi. Son olarak katılımcılara, Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi’nin müjdesini de veren Ar, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bu belge, kamu ihalelerinde istenen iş bitirme belgesi niteliği taşıyacak diyebiliriz. Özellikle teknoloji firmaları, daha önce üretilmemiş ürünler piyasaya sunuyor, dolayısıyla iş bitirme belgesi olmadığı için ihaleye giremiyorlar. Bu aşamada Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi, iş bitirme belgesi yerine geçiyor. İş bitirme belgesi ve yerli üretim belgesi ile yüzde 15’e varan indirim de uygulanıyor.”