Ürün bazında sektör liderliğini elinde tutan Şanlı İlaç, 71 yıllık mazisi ile Türk sanayi tarihinde parmakla gösterilecek firmalar arasında yer alıyor. İkinci Dünya Savaşı günlerinden bugünlere uzanan üretim yolculuğunda ekonomik ve sosyal krizleri ardında bırakmayı başaran firmanın başarılı Genel Müdürü Gürcan Eralp, değişen koşullara uyum sağlayarak, emin adımlarla ilerlemeyi kendine ilke edinen Şanlı İlaç’ın kuruluş günlerine götürüyor bizi…
“Osmanlı döneminde kapitülasyonlar nedeni ile ticaret ve sanayi yok denecek kadar az olduğu için ilaçlar herhangi bir ruhsat ya da izne tabi tutulmadan, yabancıların tekelinde ülkemize gelir. Cumhuriyetin kurulmasının ardından, 1927 yılında Beşeri Tıbbi Ürünler ve İspençiyari Yasası’nın çıkmasının ardından kontrolsüz gelen ilaçların ülkemize girişine bir son verilerek, tüm işlemler yasal çerçevede bir kurala bağlanır. 1940’larda baş gösteren İkinci Dünya Savaşı’nın ayak seslerinin ve nihayetinde savaşın ardından dünyada ciddi bir kıtlık baş gösterir. Türkiye de bu kıtlıktan nasibini alır ve ciddi bir yokluk dönemi yaşar. Özellikle ülkemizde gıda ve ilaç konusunda kayda değer bir yoksunluk olur. Hal böyle olunca, Türkiye bu alanlarda kendi üretimini yapma yoluna girer. Bu nedenledir ki birçok ilaç firmasının kuruluş yılları o döneme gelir.”
Zürih’ten Türkiye’ye, yokluktan başarıya…
İşte tam da böyle bir arayış sürecinde, Eczacı Seyit Şanlı, Zürih’te çalıştığı ilaç firmasından ayrılarak sektörün gelişmesine ihtiyacı olan ülkesine döner. Şanlı, 1948 yılında doktor olan kardeşi Mustafa Şanlı ile birlikte ülkemizin ilaç ihtiyacını karşılamak için kolları sıvar. İki kardeş önce laboratuvar kurarak ilaç üretmeye başlar. Ülkenin ilaca olan ihtiyacı, kardeşlerin başarısı ile birleşince o küçük laboratuvar önce atölyeye ardından da fabrikaya dönüşür. Şanlı Laboratuvarı, Şanlı İlaç A.Ş. olarak antibiyotikten öksürük hapına, vitaminden gut hastalığına kadar birbirinden farklı rahatsızlığa deva üretmeye başlar.
2000’li yılların başında özellikle ilaç sektörünün öncü küresel oyuncuları Türkiye’ye yönelirler. Hal böyle olunca rekabet de bambaşka bir boyuta ulaşır. Yerli ilaç sanayinin karşısına global şirketlerin gelmesinin ardından Şanlı İlaç da rotasını başka bir yöne çevirir; topikal ürünlere…
Ürün çeşitliliğinde zirveden dibe, dipten zirveye…
“Sektör, reçeteli ilaç, reçetesiz ilaç ve geleneksel bitkisel tıbbi ürün alanlarına ayrılıyor. Biz, reçetesiz ve geleneksel bitkisel tıbbi ürünlere yöneldik. Reçeteli tüm ilaçları üretmeyi durdurarak; ürün gamımızda yer alan 30 ürünü 2000’li yılların başında 1’e düşürdük. Yeni yolumuzu topikal ürünler alanında belirledik ve işe bugün de sektör lideri olduğumuz yakı alanına çevirdik. Yıllar içerisinde Ar-Ge çalışmalarına ağırlık vererek, tek bir ürün ile başladığımız üretim yolculuğumuzda, çeşidimizi 23’e yükselttik. Hali hazırda yürüttüğümüz Ar-Ge çalışmalarımız ile gelecek yıl içerisinde ürün gamımızı 27’lere çıkartmaya hazırlanıyoruz. Bununla birlikte yakı piyasasının yüzde 80’ine sahibiz. 8 ülkeye ihracatımız var. 5 ülke ile ruhsatlandırma konusunda görüşmelerimiz devam ediyor. İhracatımız iyi bir ivme ile devam ediyor. Her yıl ciromuzun yüzde 8-10 arasındaki payını Ar-Ge yatırımlarına ayırıyoruz. Bunun içinde Ar-Ge konusundaki yatırımlar, makine tesisat, laboratuvar kuruyoruz. Bu sene Nisan ayında yeni bir Ar-Ge çalışmasına başlayacağız.”
Avrupa ayarında üretim
Üretilen her malın kaliteli olması gerektiğinde dikkat çeken Eralp, özellikle insan sağlığı denildiğinde hiçbir maliyetten kaçınılmaması gerektiğinin altını çizerek sözlerini sürdürüyor:
“İlaç üretim yerleri GNP (İyi üretim uygulamaları) dediğimiz uluslararası standartlara göre belirlenir. 1 ocak 2018 de PIC dedikleri uluslararası 41 ülkenin üye olduğu akredite kurumuna üye olduk. PIC, Türkiye’deki GNP’ye sahip bir ilaç üretim yeri standardı anlamına geliyor. Şanlı İlaç olarak PIC akreditasyonumuz ile Avrupa ayarında ve Avrupa’nın akredite olmuş kurumu haline geldik. Kalite ‘olmazsa olmaz’ımız. Marka bilinirliğini sağlamanız için kaliteli olmalısınız. Her zaman ürünümüzün arkasındayız. Hızlı adımlarla gitmeyi seviyoruz ama arada durup, sağımıza solumuza bakıp hızlı hareket etmeden, tekin adımlarla ilerlemek de bizim prensiplerimizden bir tanesi. Daha garantici ve sağlamcı bir yapımız var.”
İlaç konusunda ruhsatlandırma sürecinin, ürünün piyasa ile buluşmasını ciddi sürelerde geciktirdiğine dikkat çeken Eralp, bürokratik işlemlerin hızlandırılması ve mevzuatların düzenlenmesi ile sektörün daha da verimli hale geleceğine inandıklarını söyledi. “Ruhsatlandırma süreçleri daha şeffaf ve anlaşılabilir hale gelirse, ekonomik olarak önünüzü görür, bürokratik işlemler de net olursa yola çıkasınız” ifadesinde bulunan Eralp, ilaç sektörünü de değerlendirerek, 2000 yılında aldıkları kararın ne denli doğru olduğuna bugün şahitlik ettiklerini vurgulayarak sözlerini sürdürüyor:
“İlaç sektörünü genel olarak değerlendirirsek 2000 yılında doğru bir karar verdiğimizi görüyoruz. İlaçta kur uygulaması var. Reçeteli ilaçların kar etmesi çok zor. Sektör sıkıntı içinde, çünkü maliyetler çok arttı. Hepimiz son dönemlerde üst üste yaşanan krizlerden olumsuz yönde etkilendik. Yaklaşık 2004-2013 yıllarına kadar dünyada ekonomik bir sıkıntı süreci vardı. ABD toparlanmaya başlayınca hammaddenin, malzemelerin fiyatları da döviz bazında 2-3 e katladı. Talep de artınca hem döviz kurunun yükselmesi hem de ürünlerdeki fiyat artışı ilaç sektörünü olumsuz etkiledi. Vatandaşın da alım gücünün düşük olması sektörü daha da sıkıntıya soktu. İzmir’de hammaddeden tıbbi ürüne gidecek bir çalışma yapıyoruz. İzmir’de tarım endüstri bölgeleri oluşturma planları var. Üreticiden bitmiş ürüne ulaşan bir proje peşindeyiz. Şimdi çok erken ama bir süre sonra bu da gündeme gelecektir. Hammadde bizde. Bitkimizi üretir, uygun standartlarda hammaddeye çevirip ürüne dönüştürürsek bütün katma değer ülkemizde kalır. Ya ara mal üretiyoruz ya da ara mal alıp ürüne çeviriyoruz. Bu konuda çeşitli çalışmalara imza atıyoruz. Biyoküme adını verdiğimiz, ilaç-kozmetik-tıbbi cihaz üretimi yapan şirketlerden oluşan bir derneğimiz var. Amacımız sektörün ihtiyaçlarını belirleyerek, işbirliği içinde çalışmak. Son toplantıyı firmamızda gerçekleştirdik. Birbirinden güzel fikirler ortaya atıldı.”