Kalanlara şükran, gidenlere minnetle: Pandeminin kahramanları Eczacılar…
Onlar, pandemi sürecinin kahramanlarından… 2020 yılı Mart ayından bu yana 45 meslektaşını, 13 de yardımcı çalışanını kaybeden eczacılar… Pandemi, üzerine İzmir depremi derken sımsıkı kenetlenme ile kargaşaya mahal vermeden süreci başarıyla yöneten eczacılar tüm sağlık çalışanları gibi yürekten alkışı fazlasıyla hak ediyor. Bu güzide meslek grubunu İzmir’de bir çatı altında toplayan İzmir Eczacı Odası Başkanı Tuncay Sayılkan ile pandemi sürecinden bu dönemin en çok tercih edilen ilaçlarına, aşılardan internet üzerinden satışı yapılan takviyelere uzanan keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Sizi tanıyabilir miyiz?
Öğretmen bir anne - babanın ilk çocuğuyum. İlkokulu Sivas’ta diğer eğitim hayatımı İzmir’de tamamladım. Ortaokul ve liseyi Ödemiş’te, üniversite eğitimimi ise Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nde aldım. Evli ve bir çocuk babasıyım. Meslekte 30 yılımı tamamladım. Bu sürenin önemli bir bölümü meslek örgütlerinde (EDAK ve İzmir Eczacı Odası) aktif görevler alarak geçti. Oda başkanlığım süresince mesleki sorunların çözümleri için çaba sarfederken, eczanelerde sunulan sağlık hizmetinin nitelikli hale getirilmesi için çaba gösterdim. Eczacılık mesleğini daha iyi şartlarda sürdürmek, gelecek nesillere daha iyi koşullarda yapılacak bir meslek bırakmak ve halk sağlığına katkı bulunmak adına özveri gerektiren bu önemli görevleri severek yerine getirdim.
Odanızın kısaca dünü, bugünü ile yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verir misiniz?
İzmir Eczacı Odası, geçmişten bugüne halk sağlığını ve sunulan sağlık hizmetlerini önemseyen önemli bir meslek odasıdır. Ülkemizdeki sağlık hizmetlerinin ulaşılabilir ve nitelikli olmasının yanı sıra yaşanan aksaklıkların giderilmesi için çaba gösteriyoruz. Eczanenin en yakın sağlık merkezi ve eczacının da en yakın sağlık danışmanı olduğunun bilinci ile meslektaşlarımızın danışman kimliğini güçlendirecek meslek içi eğitimlere önem veriyoruz. İlaçta dışa bağımlı olmanın getirdiği sakıncaları iyi biliyor; yerli ilaç üreticilerinin destekliyoruz. İlacın güvenilir, bulunabilir ve alınabilir olmasını önemsiyoruz. Mesleki gündemin dışında birçok sosyal projede aktif olarak yer alıyoruz. Son dönemde eczanelerde ihtiyaç duyulan nitelikli destek personeli için ilçe belediyelerimizin desteği eğitimleri ile tamamlıyor ve gençlerimizi iş sahibi yapıyoruz.
Eczacı odası olarak pandemi döneminde bu sürece ilişkin ne gibi çalışmalar yürüttünüz?
Pandeminin ilk günlerinde meslektaşlarımızı koruma yöntemleri ve salgın hakkında bilgilendirip Sağlık Bakanlığı ve üst birliğimiz Türk Eczacıları Birliği’nden (TEB) acil ekipman desteği talep ettik. Çağrımıza karşılık gelmeyince üyelerimize imkanlarımız ölçüsünde ve belli aralıklarla maske, siperlik, dezenfektan ile antibakteriyel sıvı sabun gibi ürünler göndererek destek olduk. Belediyelerimiz ile iş birliği yaparak eczanelerin dezenfekte edilmesini sağladık. Ayrıca karantina nedeniyle eczanesini kapatmak zorunda kalan meslektaşlarımıza beş 5 bin TL’lik karşılıksız maddi yardımda bulunup depo ödemelerinin ötelenmesini sağladık. Ayrıca tedavisi devam eden meslektaşlarımızdan talep gelmesi halinde mesul müdür temini için de yardımcı olduk. Ayrıca eczacı ve eczane çalışanları için kartlar hazırlayarak İzmir Büyükşehir Belediyesi ile temasa geçip, diğer sağlık çalışanları gibi toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanmalarını sağladık.
Eczacıların bu dönemde yaşadığı sorunlar özellikle neler oldu?
Salgın döneminde yalnız bırakıldık... Bu süreçlerde belirsizlik ve endişe tüm kesimleri olduğu gibi biz eczacılıları da yakından etkiledi. Bir yandan eczanelerde sunduğumuz hizmetin kesintiye uğramaması için önlemler almaya çalışırken diğer taraftan hem kendi sağlığımızı hem de eczane çalışanlarının sağlığını korumaya yönelik önlemleri almaya çalıştık. Bu yönde bir uygulama örneği veya standart da olmadığı için ve herhangi bir kurumdan destek alamadığımız için kendi çabalarımızla çözüm bulmaya çalıştık. Koronavirüs ile mücadele sürecinde bugüne kadar 45 meslektaşımız ve 13 eczane çalışanımız yaşamını kaybettik.
Eczacıların mevcut sorunlara yönelik ne gibi çözüm önerileriniz/talepleriniz var?
Eczane açılışlarını nüfusa göre kısıtlayan yasa devreye girdi. Ama son yıllarda kontrolsüzce ve yeterli akademisyen kadrosu olmadan açılan eczacılık fakülteleri geleceğe dair kaygılarımızı artırıyor. Her yıl çok sayıda yeni mezun meslektaş aramıza katılıyor. Bu sorun acilen çözülmek zorundadır. Yardımcı eczacılık uygulaması yeni mezun meslektaşlarımızın karşılaşacağı sorunları ötelemekten öteye geçmemektedir. Yeni fakülte açılışlarını durdurmak şart. Ayrıca gerekli şartları sağlamayan fakültelerin ivedilikle kapatılıp, mevcutların da kontenjanlarının azaltılması çok önemli. Ayrıca halk sağlığını olumsuz etkileyen eczane dışında ve internetten uluorta ilaç satışı da engellenmek zorunda. Bu ürünlerin adına “gıda takviyesi” diyerek Tarım Bakanlığı’nda ruhsatlandırmak ve reklamlarla süsleyerek daha çok satmaya çalışmak, insan sağlığı adına ciddi sonuçlara yol açmaktadır. İnsan sağlığını yakından ilgilendiren tüm ürünler ilaçtır ve Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsat almak zorundadır. Ayrıca eczane ekonomilerindeki sorunların çözümü için de ilaç fiyat kararnamesinin acilen güncellenmesi kaçınılmazdır.
Pandemi süreci ile birlikte çeşitli ilaçlara yönelik talepler de arttı. Bu dönemde en çok satılan ilaçlar neler oldu?
Pandemi sürecinde herkes çok korktu, çok endişelendi. Bu nedenle de vücut direncini artıracak, bağışıklık sistemine destek olacak C vitamini, Çinko, D vitamini ve multivitamin kombinasyonlarını içeren ilaçlara yöneldi. Ayrıca propolis gibi doğal destek ürünleri de çokça talep edildi. Salgınla ilgili deneyimler arttıkça aspirin türevleri ve B12 vitamini de çokça kullanılmaya başlandı.
İnternet üzerinden satılan vitamin-destekleyici ürün satışını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yıllar önce bir afiş ve bilgilendirme broşürleri yaptırmış ve “internetten alma, sağlığından olma” demiş, vatandaşlarımıza seslenmiştik. İnternetten alınan ürünlerin güvenilir olmadığını Sağlık Bakanlığımız da dile getiriyor. Kamu spotlarında “internette satılan ürünlerin tamamı sahtedir” ifadesi kullanılıyor.
Son yıllarda internetten aldığı zayıflama veya performans artırıcı ilaçlar yüzünden birçok vatandaşımızın zarar gördüğünü, hatta yaşamını yitirdiğini görüyoruz. İnsan sağlığını ilgilendiren tüm ürünler sadece eczanelerden temin edilmeli ve eczacı danışmanlığında kullanılmalıdır.
Çin aşısı dışında ülkemize gelecek olan aşıların eczanelerde de satılabileceği ifade ediliyor. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Covid-19 aşısı üzerine tartışmalar uzun süredir devam ediyor. Konunun uzmanı olan olmayan birçok kişi aşı hakkında yorum yapıyor, vatandaşlarımızı aşıdan uzaklaştıracak şekilde görüş bildiriyor. Korunmak için somut bir yöntem ise ne yazık ki henüz bulunamadı. Bu salgını kısa sürede sona erdirebilmek için tek çare aşı… Mevcut durumda bulabildiğimiz aşıyı vurdurmak zorundayız. Daha iyi ve sonuç alınabilir bir çözüm bulunana kadar yeterli sayıda aşıyı temin ederek, başta risk grupları olmak üzere tüm vatandaşlarımıza aşıyı uygulamak zorundayız. Bugün tüm ülkeler aşı temini için büyük çaba harcıyor. Zaman içerisinde diğer aşıların da ülkemize gelmesi ile aşılar eczanelerden de satılabilir ama bu çok kısa vadede olacak gibi görünmüyor.
Bu süreci başarıyla yöneten meslektaşlarınıza neler söylemek istersiniz?
Gerek pandemi sürecindeki örnek dayanışma için gerekse deprem sonrasında tek bir mesajımızla yardıma koşan, kamyonlarca yardım kolisi göndererek destek olan, bizi yalnız bırakmayan tüm meslektaşlarımıza teşekkür ediyorum. Koronavirüs ile mücadele sürecinde kaybettiğimiz meslektaşlarıma ve eczane çalışanlarına rahmet diliyor, saygı ile anıyorum.
Bu salgın bizlere yaşamın temelinin sağlık olduğunu bir kez hatırlatmıştır. Bu zorlu süreçte emek veren tüm sağlık çalışanlarına sonsuz teşekkürler. Kaybettiklerimize rahmet diliyorum.
Ülkemizin neresinde olursa olsun ilacın üretiminden hastaya sunumuna kadar görev alarak insanlara özveriyle sağlık hizmeti sunan tüm meslektaşlarımız ile gurur duyuyorum…
Saygılarımla…