Geride bıraktığımız 3 Aralık Engelliler Günü kapsamında İzmir Kent Konseyi Engelli Meclisi Başkanı Abdülsamet Baskak ile keyifli bir sohbet gerçekleştirdik. Baskak, yürüttükleri birbirinden değerli çalışmalar hakkında bilgi verirken, engelli bireylerin istihdamı konusunda işverenlerden daha fazla destek beklediklerinin altını çizdi.
Güzel İzmirimizde güzel insanlarla birlikte yürütülen keyifli çalışmalara, projelere, beklentilere, sorunlara, çözüm önerilerine, gelin birlikte kulak verelim.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
1956 yılında Bilecik’te dünyaya geldim. Aslen Denizliliyim. İlk ve ortaokulu Denizli’de okudum. 1969 yılında Ankara Yenişehir Sağlık Koleji Çevre Sağlığı Bölümü’nü yatılı olarak kazandım. 1974 yılında çevre sağlığı teknisyeni olarak iş hayatına başladım. Yurdumun çeşitleri yerlerinde çevre sağlığı teknisyeni olarak görev yaptıktan sonra 1982 yılında Ankara Gevher Nesibe Sağlık Eğitim Enstitüsü Toplum Sağlığı Bölümü’nden tıbbi teknolog olarak mezun oldum. Yine çeşitli yerlerde görev yaptıktan sonra 1990 yılında Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi’nde yüksek lisans yaparak kamu yönetimi uzmanı oldum ve 2006 yılında öğretmenlik yaptığım sağlık meslek lisesinden emekliye ayrıldım. Çocukken yakalanmış olduğum romatizma hastalığına bağlı olarak kalpteki aort kapağının kireçlenmesi nedeniyle 1980 yılında Hacettepe Tıp Fakültesi Hastanesi’nde mekanik aort kapağı ameliyatı oldum. 2005 yılında da pıhtı atması sonucunda sol tarafımda kısmi felç meydana geldiği için memuriyeti bıraktım ve bu yıldan sonra özellikle engelli hakları konusunda faaliyet gösteren derneklerde gönüllü olarak çalışmaya başladım.
2011 yılında Karabağlar Kent Konseyi Engelli Meclisi Başkanlığına seçildim ve 2 dönem burada görev yaptıktan sonra 2019 yılında İzmir Kent Konseyi Engelli Meclisi’ne Başkan olarak seçildim ve halen bu görevimi sürdürüyorum.
Başarılı çalışmalara imza atan İzmir Kent Konseyi’nin önemli ayaklarından olan Engelliler Meclisi’nin yapısı hakkında bilgi verir misiniz?
İzmir Kent Konseyi Engelliler Meclisi’ne İzmir’deki tüm engelli dernekleri ve bu konuda çalışma yapan kuruluşlar üye olabilir, seçim zamanı da delegelerini göndererek yönetime katılabilir. İzmir Kent Konseyi Başkanım Sayın Seniye Nazik Işık’ın da dediği gibi ‘katılın birlikte yürütelim’ ilkesi ile seçimlerde başkan ve 12 kişiden oluşan yönetim kurulumuz ile birlikte yol alıyoruz.
Ne gibi çalışmalar yürütüyorsunuz?
2019 yılında seçildiğimizde ilk yönetim kurulu toplantısının hemen ertesinde pandemi başladı. Bu yüzden o dönem yüz yüze fazla çalışma yapamadık ama her fırsatta engellilerle birlikte olmaya çalıştık. İlk iş olarak 2019-2020 döneminde yapabileceklerimizi düşünmeye başladık ve yıllık planımızı tamamladık.
Pandemi nedeniyle yapamadığımız etkinlikleri zoom yoluyla İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Projeler Dairesi’ne bağlı olan Engelli Hizmetleri Müdürlüğü ile birlikte planlamaya başladık. Örneğin ulaşım sorununu sivil toplumla birlikte ele aldık. ‘Nadir hastalıklar nedir ve sorunları nelerdir’ gibi konularda zoom üzerinden çalıştaylar yaptık, bu faaliyetlerimizin raporlama süreci devam etmektedir.
Bu yaz pandemi yasaklarının hafiflemesi nedeniyle özellikle denize ulaşamayan engelli kardeşlerimizi ve ailelerini denize götürmeye başladık. 8 hafta boyunca ortalama 40 kişilik gruplarla bunu planlamaya çalıştık bu sene yaklaşık 400 engelli vatandaşımızı ve ailelerini bir günlük de olsa denizle buluşturduk.
Bu dönem yürütme kurulumuzun kararıyla meclisimize yeni çalışma grupları ekledik. Bunların içinde bence en önemlileri; stratejik çalışma, engelli anneler, engelli hakları grupları ve çalışması halen devam etmekte olan nadir hastalıklar çalışma grubudur.
Çalışmalarınıza katkı koymak isteyenler nasıl bir yol izleyebilirler?
Bütün engelli kardeşlerimiz ve bu konuda çalışmak isteyen engelli dostlarımız Kent Konseyi’ne bireysel üye olabilirler ve istedikleri çalışma grubuna girip çalışabilirler. Tabi ki yeni bir çalışma grubu da kurabilirler.
Ülkemizdeki engelli politikalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Üzülerek söylemek istiyorum ki engellilerin halen sosyal hayata katılımı kısıtlıdır. Çünkü yeni bir işyeri, konut, yol, hatta kaldırım yapılırken bile yasanın gereği olan ulaşılabilirlik hala daha düşünülmektedir.3 Aralık Engelli Haftası’nı bu amaçla değerlendirmek gerekiyor, İzmir Kent Konseyi olarak böyle düşünüyoruz.
Engelli bireylere yönelik mutlaka yapılması gereken ancak hala hayata geçirilmemiş ne gibi önerileriniz/tespitleriniz var?
Şu anda engellilere verilen aylık, muhtaçlık olarak değerlendirilip verilmektedir. Burada da birey engelli olduğu için değil, ailesinin bir parçası olduğu için yardım yapılmaktadır. Bu yanlıştan bir an önce dönülmeli, engelli vatandaşlarımız birey olarak değerlendirilmeli, maaşları da bu doğrultuda planlanmalıdır.
Engelli bireylerin iş gücüne katılımları konusundaki çalışmaları yeterli buluyor musunuz? Bu konuya yönelik bir girişiminiz var mı?
Engelli bakım ücretini genelde anneler alıyor çünkü evlatlarına bakabilmek için işlerinden ayrılıyorlar. Verilen engelli bakım maaşı ile anneye veya babaya ‘sen çalışma, engelline bak’ deniliyor. Böylece evde evladına bakan ebeveynler sigortalı olarak çalışma olanağı bulamıyor. Bu nedenle bir ailede bakım parası alan ebeveynin aynı zamanda sigortası da yapılmalıdır ki onlar da emekli olabilsin.
Günümüzde diğer önemli bir sorun da rapor alma süreçlerinin uzamasıdır. Her bir işlem için ayrı rapor alınması nedeniyle sürecin çok uzaması biz engellileri üzmektedir. Bunun yanında sosyal hayata katılımı sağlayan protez, tekerlekli sandalye gibi tüm malzemelerin ücretsiz olarak sağlanması gerekmektedir.
İzmir’de engelli bireylere yönelik ulaşım, istihdam, eğitim alanlarında sağlanan olanakları nasıl değerlendiriyorsunuz? Yeterli mi? Neler eklenmeli?
Tabi ki eğitime erişebilirlik BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nde yer alan evrensel tasarım ilkeleri çerçevesinde düzeltilmelidir. Özel çocuklarımızın almış oldukları rehabilitasyon hizmet saatlerindeki kısıtlama kaldırılmalı ve ihtiyacı kadar almaları sağlanmalıdır.
Devlet veya belediyeler kısa süreli bakım merkezleri açarak ailelerinin nefes almalarını sağlamalıdır.
Son olarak istihdam sorunundan bahsetmek istiyorum. Bu konuda; kamuda yüzde 4, özelde yüzde 3 olan tüm engelli kontenjanlarının doldurulması gerekir. Ardından kontenjanların yüzde 6’ya çıkması için çalışmalar yapılmalıdır. Biz engelliler; üretim sürecinde diğer kardeşlerimizle birlikte olmak istiyoruz. Bölgeniz katılımcılarından da engelli kontenjanlarının doldurulması konusunda destek beklediğimizi paylaşmak istiyorum ki birlikte üretebilelim. İzmir Kent Konseyi Engelli Meclisi olarak engellilerin istihdamı konusunda iş birliğine hazırız.