Türkiye’den Meksika’ya uzanan başarı hikayesi: TOTOMAK
Kurulduğu 1950 yılında yola çıktığı ekiple büyüyerek bugün toplamda 1000 kişiye iş kapısı olan TOTOMAK A.Ş.’nin, günümüz teknolojisini, iklimlendirme, otomotiv, iş makinaları ve enerji sektörlerindeki üretimine entegre ederek ürettiği ürünlerin Türkiye’den Meksika’ya olan yolcuğuna tanık olacağız bu sayımızda. Kurdukları Ar-Ge merkezi ile kendi ürettiği projelerin yanı sıra mühendis yetiştirerek Türk istihdamına da katkı sağlayan TOTOMAK A.Ş.’nin günden güne yükselerek marka haline gelen hikayesini TOTOMAK A.Ş Genel Müdürü Ardan Kayaaltı’ndan dinleyelim.
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?
İzmir, Karşıyakalıyım. İzmir Atatürk Lisesi’nden mezun olduktan sonra lisans eğitimimi Ege Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nde tamamladım. Karşıyaka Basketbol Takımı eski oyuncusuyum. İş hayatım boyunca Temel Conta, Raks ve Bianchi firmalarında görev aldım ve 1995 yılından bu yana da TOTOMAK A.Ş.’de Genel Müdürlük yapmaktayım.
TOTOMAK’ın kurulduğu günden bugünlere uzanan üretim yolculuğunu aktarır mısınız?
TOTOMAK, 1950 yılında Sn. Toto Armao tarafından kurulmuş bir aile şirketidir. O yıllarda özellikle marangoz makinaları olmak üzere üretimde kullanılan makinaları üreten firmamız, 1964 yılında İzmir’de BMC’nin kurulması ile BMC’ye yan sanayi olmuştur. O dönemde İzmir’de metalle uğraşan, iş yapan birkaç firmadan biri olan TOTOMAK, BMC’nin ithal parçalarının yerlileştirilmesinde önemli bir rol üstlenmiştir. Bu süreç TOTOMAK’ın Türk sanayisinde bir yer edinmesini sağlamış, ülkemizde ticari araç üretiminin artması ile TOTOMAK’ın da iç piyasada hem müşteri hem de üretim sayıları artmıştır. 1993 yılında firma yönetimi Sn. Con Armao’ya geçmiştir. 1995 yılında firmaya Genel Müdür olarak geldiğimde Sn. Con Armao ile 1994 krizinin etkilerini görmüş ve o krizi yaşamış olduğumuz için ihracat yapmamızın gerekliliği konusunda hemfikir olduk. Uyumlu bir çalışma ile organizasyonumuzu tamamladık ve gerekli alt yapımızı oluşturduk. Ciromuz ve ihracatımız her geçen yıl arttı. 2000 yılında ciromuzun yüzde 85’i ile ihracat yaparak koyduğumuz hedefimizi gerçekleştirdik. Bu hedefin gerçekleşmesi tüm çalışma arkadaşlarımızın özgüvenini ve motivasyonunu arttırdı. Bu da bizim çok kısa sürede yüzde 100 ihracat yapmamızı sağladı. Art arda birçok proje, büyük yatırımlarla gerçekleşti. Avrupa’dan sonra ABD’ye de ihracat yapmaya başladık. 2009 yılında Meksika’da yatırım yaparak 2010 yılından itibaren ABD ve Meksika’daki müşterilerimizle Meksika’dan çalışmaya başladık. 2011 yılında Ar-Ge Merkezimizi kurduk ve kendi sektörümüzde birçok çalışmaya yer vermemizin yanı sıra Türk sanayisine de birçok genç mühendis yetiştirdik ve yetiştirmeye de devam ediyoruz.
Geçmişten günümüze sürekli büyüyerek yoluna devam eden TOTOMAK kaç kişiyle yola çıktı, bugün kaç kişilik bir ekipsiniz?
1995’lerde 60 kişi iken, şu anda Türkiye’deki fabrikamızda 650 kişi, Meksika’daki fabrikamızda ise 350 kişi çalışmaktadır. Mühendis sayımız 50’yi, teknisyen sayımız da 60’ı geçmiştir.
TOTOMAK’ın marka olma yolundaki prensipleri nelerdir?
En önemli prensibimiz hem müşterilerimiz hem de tedarikçilerimiz için öncelikle güvenilir bir firma olmaktır. Ayrıca çalışanlarımız ile uyumlu bir ekip haline gelerek, sevgi ve saygı ile birbirimize kenetlenmemiz ve hedeflere inanarak birlikte çalışmamız da en önemli ilkelerimiz arasında yer alıyor.
Geniş ürün yelpazesine sahip TOTOMAK, en çok hangi sektörde yurt içi ve yurt dışına hizmet veriyor?
Değişik sektörlerdeki dünyanın önemli firmalarına, güncel teknolojileri ve üretim yöntemlerini kullanarak metal parçalar üretmekteyiz. Genelde iklimlendirme, otomotiv, iş makinaları ve enerji sektörlerinde faaliyet gösteren firmalarla çalışıyoruz. Herhangi bir sektöre ait bir ürünümüzün olmaması zaman zaman bir dezavantajmış gibi görünse de genelde değişik sektörlere ait parçalar üretmek, piyasadaki ve ekonomideki değişimlerden her sektörün aynı oranda etkilenmemesi bizim için avantaja dönüşmektedir.
TOTOMAK bugün dünyanın hangi ülkelerinde faaliyet gösteriyor?
Özellikle Avrupa’daki müşterilerimiz için İzmir’de 10 bin metrekare kapalı alanı olan; ABD ve Meksika’daki müşterilerimiz için ise Meksika’nın Monterrey şehrinde 6 bin 300 metrekare kapalı alanı olan 2 ayrı kıtada 2 tane fabrikamız var.
TOTOMAK’ı diğer sektör oyuncularından farklı kılan kalemler nedir?
Genelde müşterilerimizi ortağımız veya kendimizi onun bir parçası gibi görmemiz onlarla ilişkilerimizin uzun soluklu olmasını sağlıyor.
Teknolojik gelişmeleri takip ederek sürekli iyileştirme amaçlı projeleriniz bulunmakta. Bununla ilgili Ar-Ge Merkezinizde faaliyette olan çalışmalarınız hakkında bilgi verebilir misiniz?
Ar-Ge Merkezimizde TÜBİTAK kapsamında açılan teknolojik çağrılarını üniversitelerde görevli çeşitli akademisyenler ile AB projelerini ise yerli ve yabancı akademisyenlerin iş birliği ile yürütmekteyiz. 2020 yılından bu yana Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir proje destek ağı olan M-Era.Net programı kapsamında İspanya, İtalya, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Norveç, Letonya, Estonya ve Portekiz ülkeleri başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesinden üniversite ve firma ile proje ortağı ve proje koordinatörü olarak proje çalışmalarımız sürmektedir. Bu projelerde ve özkaynaklarımızla gerçekleştirdiğimiz projelerimizde tecrübeli olduğumuz ana sektör olan talaşlı imalat alanında çalışmalar yürütmekteyiz.
Güncel olarak yenilikçi, çevreci ve sürekli iyileştirme kapsamında teknoloji takibini sağlayan Ar-Ge Merkezimizde çeşitli dallarda uzman mühendislerimiz ile birlikte, Üniversite - Sanayi İş Birliği kapsamında farklı test cihazları ve kendi imalat teknolojimizi geliştirmek için hidrolik fikstür tasarımları ve imalatının yanı sıra özel yeterlilikleri yüksek, mevcut CNC makinalardan daha hızlı ve fonksiyonel özel imalat makinaları da geliştirilmektedir. Teknolojik yeni bir ürün üretmeye yönelik Ar-Ge projelerimizin yanı sıra Sanayi 4.0 ve yapay zeka teknolojisinden faydalanılarak hata miktarları, iç fireler ve müşteri şikayetlerinin önlenmesi ve verimliliğin arttırılmasını hedefleyen çok sayıda çalışmamız bulunmaktadır. Ayrıca her yıl yayınlarımızın bir araya getirildiği akademik yayın kitapçığımız ve 2022 yılında ilk sayısı yayınlanan, sanayi kuruluşu tarafından çıkarılan ilk akademik dergi çalışmamız da mevcuttur.
Başarılarınızı taçlandırdığınız ödüllere gelirsek…
Bizim en büyük ödülümüz, onurumuz olan Türkiye’de ihracatta ilk 500 firmadan biri olmamızdır. Meksika’da kurulan yüzde 100 Türk sermayeli ilk Türk Sanayi firması olmamız da ikinci onur kaynağımızdır. Bu onuru tüm çalışanlarımız taşır. Ülkemizin hem sanayisine hem istihdamına hem de ekonomisine katkıda bulunmak tüm çalışanlarımızı mutlu eder.
Faaliyet gösterdiğiniz sektörün durumunu Türkiye’de nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bizim bulunduğumuz sektör, bölgemizde ve Türkiye’de gelişmektedir. Ülke olarak aslında çok şanslı konumdayız, umarım bu olumlu konumumuzu iyi kullanırız.
Önümüzdeki dönemde yeni projeleriniz olacak mı?
İzlenimlerimiz ve öngörülerimiz önümüzdeki günlerde, dünyamızda ekonomik ve üretimsel sıkıntılar yaşanacağı yönündedir. Bu nedenle pandemi sırasında oluşturduğumuz yeni işlerin ve projelerin verimliliğinin arttırılması yönünde çalışmalara ağırlık vereceğiz. Yeni yatırım ve projelere bir süre ara vermenin daha mantıklı olacağını düşünüyoruz. Maalesef bu dönem
böyle…
Umarım bizler ve ülkemiz bu sıkıntılı dönemi kayıpsız atlatırız.