İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi seminerleri kapsamında düzenlenen Türkiye ve Dünya Ekonomisine Sanayici Perspektifinden Bakış konulu seminer, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaşar Uysal’ın katılımıyla Atatürk Toplantı Salonu’nda düzenlendi.
Mikro ve makro düzeydeki son ekonomik gelişmeler, 2016 yılı beklentileri, reel ekonominin durumu, büyüme, enflasyon, döviz kurları, cari açık, istihdam başta olmak üzere ekonomik verilere dayalı birikimlerini katılımcılarla paylaşan Uysal, Türkiye ekonomisinin algısal farklılıklar doğrultusunda herkese göre değişik yorumlandığını söyledi.
Dünya ekonomisinin insanlığın evreleri sonucu değiştiğine değinen Uysal; dönüşümlerin tarım, sanayi ve bilgi toplumu adı altında birbirinden farklı üç evrede yaşandığını, buna paralel olarak da farklı dünya görüşlerini beraberinde getirdiğini söyledi. Değişen her evrede rekabet gücünün ve küreselleşmenin, dolayısıyla sanayinin de değiştiğini belirten Uysal, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Şu an içerisinde bulunduğumuz ve sanayicileri ilgilendiren bilgi çağında, finansal kapitalizm aşamasındayız. Önceden askeri güçle desteklenen bir rekabet anlayışı vardı. Bu anlayış, sanayi ekonomileri ile beraber, ölçek ekonomilerine dayalı fiyat rekabeti anlayışına dönüştü. Bugün ise ürünlerde ve süreçlerde yenilik rekabeti ön planda... Bir de küreselleşme var. Küreselleşmeyi biz bugünün olgusu sanıyoruz ama bu üçüncü küreselleşme... Birincisi sömürgecilikti, ikincisi ise emperyalizm,… Bugün ise küreselleşme var. İşi biraz daha sanayi cephesine getirirsek, birinci dönemde Sanayi Devrimi ve tekstil, ikinci dönemde buhar gücü ve demir yolları, üçüncü dönemde elektrik çağı, dördüncü dönemde otomobiller, sentetik maddeler ve sonrasında mikro elektronik ve bilgisayar çağı geliyor.”
Günümüz Türkiye’sinin durumunu da özetleyen Uysal; “Türkiye ayakları tarım, gövdesi sanayi toplumunda, burnu ise bilgi çağında olan bir ülke pozisyonunda. Tüketici olarak bilgi çağında olsa da üretici olarak tarım toplumu ile sanayi toplumu arasında bir yerde. Yani aslında Türkiye biraz çağının gerisinde rekabet etmeye çalışan bir ülke. Bugün Türkiye, dünya ticaret hacminde payı azalan, rekabetçi ürünleri satıyor. Türkiye, dünya ile rekabet edecekse bunun yolu Türkiye’deki enflasyonun rakip ülkelerdeki gibi düzene çekilmesinden geçiyor… Bizim enflasyonumuz rakiplerimize göre yüksek olunca faizlerimiz de yüksek oluyor. Türkiye’ye para üç kanaldan gelebilir, bunlardan bir tanesi doğrudan yatırım, ikincisi portföy yatırımı, üçüncüsü ise dış borçlanmadır. Bu üç kanaldan Türkiye’ye 1984 yılında gelen toplam para miktarı 625 milyar dolar civarında. Biz bunun karşılığında 218 milyar dolar gelir sağlamışız. Aynı dönemde Türkiye’nin dolar bazında büyümesi yüzde 9 iken yabancılara yüzde 30 gelir sağlıyorsa, o ülkenin iyiye gitmesi söz konusu dahi olamaz” dedi.
Büyüme hızımız çok yavaş
İşsizlik ve kayıt dışı çalışmayı ‘Türkiye’nin acı gerçeği’ olarak vurgulayan Uysal, dünyayı silah sanayicileri, finans, petrol ve medya sektörlerinin yönettiğini, ülkelerin büyüme hızına bakıldığında 2015’te dünyada çok yüksek bir büyüme hızı yaşanmadığını söyledi.
Türkiye’de büyümeye engel en önemli göstergelerin işsizlik ve cari açık olduğunun altını çizen Uysal, “Şu anda Türkiye’de her üç çalışandan bir tanesi kayıt dışı çalışıyor. İşsizlik Türkiye’de yüksek rakamlarda seyretmeye devam ediyor. Dış ticaretimize dikkat edersek, yıllık ihracatımız ve ithalatımız düzenli bir şekilde azalıyor. Yılın 11 ayında ithalat yüzde 14, ihracat yüzde 8 azalmış… Şu anda özel sektörün 290 milyar dolar dış ticaret borcu, 1 trilyon liranın üzerinde de bankalara ticari kredi borcu var” dedi.
2016’da bizi neler bekliyor
Türkiye’nin yapısal sorunlarının, parasal önlemler ile çözülmeye çalışılmasından dolayı yeni yılın 2015’ten daha iyi bir yıl olmayacağının altını çizen Uysal, “IMF, 2016 yılında dünya ekonomisinin yüzde 3,6 büyüyeceğini öngörse de dünya ekonomisinde büyüme yavaşlayacak ve dünya ticaret hacmi binde 7 azalacak” diye konuştu.