İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi seminerleri kapsamında düzenlenen “Çalışan Bağlılığı ve Motivasyon” konulu bilgilendirme toplantısı Atatürk Toplantı Salonu’nda gerçekleşti. Katılımcıların yoğun ilgi gösterdiği seminerde Dokuz Eylül Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özlem Çakır; çalışma yaşamında bağlılık, bağlılık türleri, işimize mi kurumumuza mı bağlıyız?, çalışan bağlılığının bireysel ve kurumsal sonuçları, çalışan bağlılığının motivasyonla ilişkisi, motive olmanın ve çalışan mutluluğunun yolları başlıkları altında önemli bilgiler aktardı.
Çalışan ile işveren arasındaki dengeyi kurmanın çok önemli olduğunu vurgulayarak sözlerine başlayan Çakır; çalışan alımında hem işveren hem de işgören açısından iki taraflı düşünülerek kararların verilmesi gerektiğini belirtti. Bireyin, örgütün amaç ve değerlerini kabul etmesi, bu amaçlara ulaşılması yönünde çaba sarf etmesi ve kurumdaki üyeliğini devam ettirme arzusu ile kurumuna bağlı olduğunu açıklayan Çakır; “Kurum ve birey arasındaki bağ aktiftir, çünkü bireyler kurumun daha iyi olabilmesi için kendileriyle ilgili bir takım fedakârlıklar yapmaya hazırdırlar. Ancak iş yerinizde çalışanlarınızdan ‘ben iş arıyorum, daha iyisini bulursam buradan giderim’ gibi cümleler duyuyorsanız, orada çalışan ile kurum arasındaki bağlılık bitmiş demektir” şeklinde konuştu.
Çalışan ile işveren arasında duygusal, rasyonel ve normatif olmak üzere 3 çeşit bağ türü olduğunu belirten Çakır, mantık ve duyguların birleşmesiyle gerçek bağlılığın ortaya çıktığını vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Duygusal bağlılığı yüksek olan kişiler, eğer işyeri üretim yapıyorsa o üretimden söz eder ve her yerde bunun reklamını yapar. Mesela terfi kararlarında kariyerde duygusal bağlılığı yüksek olan kişileri tercih etmekte fayda var. Çünkü o çalışanlar ne olursa olsun o gemiyi terk etmeyecektir. Rasyonel bağlılıkta ise, birey örgütü terk etmesiyle kaybedeceklerini düşünerek örgütteki üyeliğini sürdürür. ‘Başka bir işyerine gidersem neleri kaybederimin’ hesabını yapar. Burada biraz çalışanlarınıza, biraz yönettiğiniz insanlara ve belki üstlerinize bu gözle bakarak kim gerçek duyguyla ilerliyor görmeniz gerekmektedir. Normatif bağlılık normdan geliyor. Burada çalışan; ‘benim burada çalışmam lazım, bir söz verdim, bana güvendiler, beni aldılar. Bana bir iş ve bir takım görevler verdiler. Bunları terk edip gidemem’ şeklinde bir ideoloji geliştiriyor ve işyerinde bu sebeple çalışmaya devam ediyorsa burada elbette gerçek bir duygusal bağdan bahsetmek mümkün değildir.”
Motivasyon önemli…
Günümüzde işverenlerin önem vermesi gereken güdüleme (motivasyon) ile ilgili de bilgi veren Çakır, özellikle insan kaynakları departmanlarının zor olan bu görevi mutlaka yerine getirmeleri gerektiğini söyledi. İnsanın hareketli ve üretken bir varlık olduğunu; bu enerjisini de harekete geçirmek için motivasyona ihtiyaç duyulduğunu vurgulayan Çakır; “Hepimizin çalışma ortamları farklı, yöneticilerin bir kısmı daha otoriter, bir kısmı daha babacan, bir kısmı sert… Unutmamalıyız ki herkesin birbirinden farklı motive etme ve motive olma yolları var... Dolayısıyla herkesin hassasiyet gösterdiği noktaları yakalayabilirsek ancak onları motive edebilir ve istenilen noktaya onları çekebiliriz. Burada önemli olan, çalışanların ihtiyaçlarının neler olduğunu belirleyebilmektir. Bunu da ortak toplantı platformları ile öğrenilebilir. Motivasyon aslında bir güdüdür ve bir güdü veya güdüsel davranıştan söz edebilmemiz için aynı zamanda davranışın bir hedef ya da hedeflere yönelmesi gerekir. Davranışın hangi hedef ya da hedeflere yöneleceğini, davranışı başlatan güdünün türü belirler. Bunlar içsel yani fizyolojik ihtiyaçları karşılayan ve dışşal yani çevresel uyarıcıların bireyi harekete geçirdiği güdülerdir” şeklinde konuştu.